Cách viết prompt AI: Bí quyết X10 hiệu quả với framework CORGI

Bạn đã bao giờ dành hàng giờ đồng hồ để cẩn thận soạn ra một câu lệnh (prompt) hoàn hảo cho ChatGPT, chỉ để nhận lại một mớ thông tin chung chung, vô hồn như thể được sao chép từ Wikipedia? Hay bạn đang chạy deadline và nhờ AI viết một bài blog, nhưng kết quả lại khô khan như sách giáo khoa, đọc qua thì có vẻ ổn nhưng nhìn kỹ lại toàn những câu từ sáo rỗng?

Nếu câu trả lời là có, bạn không hề đơn độc. Sự thật là 99% chúng ta đang sử dụng AI chưa đúng cách. Chúng ta thường đối xử với AI như một cỗ máy tìm kiếm, trong khi bản chất của nó giống như một người trợ lý thiên tài, cực kỳ mạnh mẽ nhưng cần được hướng dẫn một cách rõ ràng và chi tiết.

Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ với bạn một framework đã thay đổi hoàn toàn cách mình làm việc với AI, giúp mình luôn nhận được kết quả chính xác như mong muốn. Đây không phải là lý thuyết phức tạp, mà là một công thức thực tế bạn có thể áp dụng ngay lập tức. Hãy cùng khám phá bí quyết để biến những câu trả lời nhạt nhẽo của AI thành những phản hồi xuất sắc đến mức mọi người phải kinh ngạc.

Tại sao prompt của bạn không hiệu quả? Lỗi sai kinh điển

Vấn đề cốt lõi nằm ở cách chúng ta ra lệnh: quá ngắn gọn và mơ hồ.

Hãy xem một ví dụ kinh điển:

Hãy viết cho tôi một bài blog về chó.

Và đây là kết quả thường thấy:

Tại sao chó thực sự là người bạn tốt nhất của con người?

Chó đã đồng hành cùng chúng ta hàng ngàn năm, từ những người bảo vệ trung thành đến bạn đồng hành vui vẻ. Chúng giữ một vị trí đặc biệt trong cuộc sống của chúng ta. Ngoài việc vẫy đuôi và chiếc mũi ướt, chó thể hiện sự tin tưởng, tình yêu và sự kiên cường…

Đọc những dòng này có khiến bạn cảm thấy buồn ngủ không? Nó đúng, nhưng nó chung chung và không mang lại giá trị thực tế cho bất kỳ ai.

Bây giờ, hãy xem điều gì sẽ xảy ra khi chúng ta tối ưu prompt bằng cách cung cấp cho AI những thông tin nó thực sự cần:

Bạn là một bác sĩ thú y có 15 năm kinh nghiệm. Hãy viết một bài blog khoảng 300 từ cho những người lần đầu nuôi chó, chỉ ra 3 sai lầm phổ biến nhất mà họ hay mắc phải. Sử dụng giọng văn thân thiện nhưng uy tín. Bắt đầu bằng một câu chuyện cá nhân ngắn để thu hút và kết thúc bằng một mẹo thực tế có thể áp dụng ngay.

Và đây là kết quả khác biệt một trời một vực:

Ba sai lầm người nuôi chó mới hay mắc phải và cách để tránh chúng

Khi Sarah mang chú cún Golden Retriever tên Max về nhà, cô chỉ tưởng tượng đến những cái ôm ấm áp và những buổi đi dạo trong công viên. Nhưng chỉ sau một tuần, cô đã khóc nức nở tại phòng khám của tôi. Max cắn phá mọi thứ, không chịu nghe lời và khiến cô mất ngủ cả đêm. Câu chuyện của Sarah là điều tôi đã chứng kiến hàng ngày trong suốt 15 năm làm bác sĩ thú y, và nó luôn xoay quanh ba sai lầm phổ biến sau…

Bạn thấy sự khác biệt chưa? Bài viết thứ hai có cá tính, có chuyên môn, kể một câu chuyện và thực sự hữu ích. Đó chính là sức mạnh của một prompt được xây dựng bài bản. Các mô hình AI rất mạnh mẽ, nhưng chúng không thể đọc được suy nghĩ của bạn. Chúng cần được chỉ dẫn.

Giới thiệu framework CORGI: Công thức cho mọi prompt hoàn Hảo

Để giúp bạn dễ dàng ghi nhớ và áp dụng, tôi đã hệ thống hóa các yếu tố cần thiết của một prompt tốt thành một framework đơn giản gọi là CORGI. Đây là viết tắt của 5 thành phần cốt lõi:

1. C – Context (Bối cảnh): Cung cấp thông tin nền cần thiết.
2. O – Objective (Mục tiêu): Nêu rõ kết quả cụ thể bạn muốn đạt được.
3. R – Role (Vai trò): Chỉ định cho AI một vai trò, một nhân vật để hóa thân.
4. G – Guiding Instructions (Hướng dẫn chi tiết): Đưa ra các bước hoặc yêu cầu cụ thể.
5. I – Indicator (Chỉ báo đầu ra): Mô tả kết quả cuối cùng trông như thế nào.

Hãy cùng đi sâu vào từng yếu tố.

C – Context (Bối cảnh): Những mảnh ghép còn thiếu

Cung cấp cho AI thông tin nền mà nó cần biết để thực hiện nhiệm vụ một cách tốt nhất. Bối cảnh có thể là thông tin về đối tượng độc giả, tình huống cụ thể, hoặc những kiến thức nền tảng liên quan.

• Ví dụ: "Đối tượng độc giả của bài viết này là những chủ doanh nghiệp nhỏ không có nhiều kiến thức về marketing. Họ đang tìm kiếm những chiến lược đơn giản, ít tốn kém để quảng bá sản phẩm của mình."

O – Objective (Mục tiêu): Đích đến rõ ràng

Bạn muốn AI làm gì một cách chính xác? Mục tiêu càng cụ thể, kết quả càng sắc bén. Đừng chỉ yêu cầu “viết một bài”, hãy xác định mục đích cuối cùng của bài viết đó.

• Thay vì: "Tóm tắt lợi ích của việc đọc sách."
• Hãy thử: "Mục tiêu là thuyết phục các bạn trẻ đang dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội về lợi ích của việc đọc sách mỗi ngày, tập trung vào việc cải thiện sự tập trung và giảm căng thẳng."

R – Role (Vai trò): “Linh hồn” cho nội dung của bạn

Đây là yếu tố thay đổi cuộc chơi mạnh mẽ nhất. Thay vì để AI là một cỗ máy vô danh, hãy gán cho nó một vai trò cụ thể. Điều này ngay lập tức định hình giọng văn, góc nhìn và kiến thức chuyên môn của nội dung.

• Thay vì: “Viết về lợi ích của thiền.“
• Hãy thử: “Bạn là một chuyên gia về mindfulness với 20 năm kinh nghiệm. Hãy viết về lợi ích của thiền cho những người làm việc văn phòng đang bị stress.“

G – Guiding Instructions (Hướng dẫn chi tiết): Tấm bản đồ cho AI

Đây là nơi bạn liệt kê các yêu cầu cụ thể, từng bước một. Hướng dẫn càng chi tiết, AI càng ít có khả năng “tự chế” và đi lệch hướng.

• Ví dụ:
  • "Bắt đầu bằng một câu hỏi gây tò mò."
  • "Sử dụng giọng văn gần gũi, tránh các thuật ngữ kỹ thuật phức tạp."
  • "Cấu trúc bài viết thành 3 phần chính với tiêu đề phụ rõ ràng."
  • "Bao gồm ít nhất một ví dụ thực tế."
  • "Kết thúc bằng một lời kêu gọi hành động mạnh mẽ."

I – Indicator (Chỉ báo đầu ra): Định hình kết quả

Bạn muốn nhận lại kết quả dưới dạng nào? Một bài blog hoàn chỉnh? Một danh sách gạch đầu dòng? Một bảng so sánh? Hãy nói rõ điều đó.

• Ví dụ:
  • "Định dạng kết quả là một bài blog hoàn chỉnh khoảng 800 từ bằng tiếng Việt."
  • "Trả lời dưới dạng một bảng markdown với 3 cột: Tính năng, Lợi ích, Ví dụ."
  • "Kết quả là một kịch bản video YouTube dài 5 phút."

Nâng cấp lên tầm chuyên gia với framework CORGI-CE

Đối với những tác vụ phức tạp hơn, bạn có thể mở rộng framework CORGI thành CORGI-CE bằng cách thêm vào hai yếu tố nâng cao:

C – Constraints (Ràng buộc/Loại trừ): Đặt ra giới hạn

Hãy cho AI biết những gì nó không nên làm. Việc đặt ra các ràng buộc sẽ giúp AI không đi chệch hướng và đảm bảo kết quả cuối cùng tuân thủ những quy tắc bạn đặt ra.

• Ví dụ:
  • "Tránh sử dụng các thuật ngữ marketing quá chuyên sâu."
  • "Không nhắc đến tên của các thương hiệu đối thủ."
  • "Nội dung phải phù hợp với mọi lứa tuổi."

E – Examples (Ví dụ): Cho AI thấy chính xác điều bạn muốn

Cung cấp một ví dụ mẫu là cách nhanh nhất để định hướng AI đến đúng phong cách, cấu trúc hoặc giọng điệu bạn mong muốn. “Show, don’t tell” (Cho xem, đừng chỉ nói) cũng đúng với AI.

• Ví dụ: "Đây là một tiêu đề tôi thích: '5 sai lầm về tiền bạc mà tuổi 20 ai cũng mắc phải'. Hãy viết 3 tiêu đề khác theo phong cách tương tự."

PromptCraft: Công cụ miễn phí giúp bạn thực hành

Lý thuyết là vậy, nhưng việc ngồi viết một prompt dài và chi tiết đôi khi cũng khá tốn thời gian. Để giải quyết vấn đề này, tôi đã tự phát triển một công cụ nhỏ để phục vụ cho nhu cầu cá nhân, và hôm nay tôi muốn chia sẻ nó với các bạn.

Công cụ có tên là PromptCraft, một nền tảng đơn giản giúp bạn tự động tối ưu hóa những prompt ngắn gọn ban đầu thành những prompt chi tiết dựa trên framework CORGI và CORGI-CE.

Cách hoạt động rất đơn giản:

1. Bạn nhập vào một ý tưởng prompt cơ bản (ví dụ: “viết bài blog về chó corgi”).
2. Bạn chọn framework muốn áp dụng (CORGI hoặc CORGI-CE).
3. Công cụ sẽ tự động phân tích và tạo ra một prompt hoàn chỉnh, đầy đủ các yếu tố như vai trò, mục tiêu, bối cảnh, hướng dẫn…

Tất nhiên, prompt do máy tạo ra có thể không phải là phiên bản hoàn hảo nhất, nhưng nó là một điểm khởi đầu tuyệt vời. Nhìn vào đó, bạn sẽ ngay lập tức nhận ra mình cần bổ sung thông tin gì để ngữ cảnh trở nên rõ ràng hơn.

Chất lượng của kết quả AI phụ thuộc trực tiếp vào chất lượng của câu lệnh bạn đưa vào. Thay vì đổ lỗi cho AI khi nó không hiểu ý bạn, hãy trang bị cho mình tư duy và công cụ để ra lệnh một cách hiệu quả.

Framework CORGI và CORGI-CE không phải là những quy tắc cứng nhắc, mà là một kim chỉ nam giúp bạn tư duy một cách có cấu trúc khi làm việc với AI. Hãy bắt đầu áp dụng chúng ngay từ hôm nay. Bạn sẽ phải ngạc nhiên trước sự khác biệt mà một prompt được đầu tư kỹ lưỡng có thể tạo ra.

Chúc bạn thành công trên hành trình biến AI trở thành người trợ lý đắc lực nhất của mình.